Ορισμός  
Περιστροφή του όρχεως πέριξ του μίσχου του (σπερματικός τόνος) μία ή περισσότερες φορές.

Παθογένεση
Η αιτιολογία της συστροφής είναι άγνωστη. Αναφέρονται στη βιβλιογραφία προδιαθεσιακοί παράγοντες όπως ο κινητός όρχεις, το ευμέγεθες όσχεο, ανώμαλη πρόσφυση ορχικών αγγείων ή μεσορχείου. Είναι πιθανόν να ευνοείται από τον αυνανισμό κατά την εφηβική και μεγαλύτερη ηλικία. Η ενδομήτριος συστροφή επίσης δεν συσχετίζεται με κάποιους παράγοντες της κύησης. Η συστροφή μπορεί να είναι δεξιόστροφη, αριστερόστροφη, μερική, ολική.

Παθολογική Ανατομική
1.    Ενδοελυτροειδής συστροφή
Είναι ο πλέον συχνός τύπος συστροφής. Πιθανόν υπάρχει συσχετισμός της μη φυσιολογικής πρόσφυσης του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνος στο σπερματικό τόνο.
Το μακρύ και στενό μεσόρχειο επιτρέπει στον όρχι να παίρνει οριζόντια θέση αντίθετα με το φυσιολογικό όρχι που είναι κάθετα καθηλωμένος στο όσχεο. Ο όρχις είναι κρεμάμενος και με τις κινήσεις του οσχέου έχει αυξημένη πιθανότητα συστροφής

2.    Εξωελυτροειδής συστροφή
Είναι ο λιγότερος συχνός τύπος συστροφής και πραγματοποιείται εκτός του κοινού ελυτροειδούς χιτώνα και σε όλη τη διάρκεια του σπερματικού τόνου. Στην περίπτωση αυτή συμμετέχει στη συστροφή και ο κοινός ελυτροειδής. Εμφανίζεται στην περιγεννητική περίοδο και κατά τη διάρκεια καθόδου του όρχι στο όσχεο.

Κατά τη διάρκεια της συστροφής δημιουργείται αρχικά πίεση των φλεβών του και στάση του φλεβικού αίματος και εν συνεχεία πίεση των αρτηριών με αναστολή της αρτηριακής κυκλοφορίας, ισχαιμία και νέκρωση. Η νέκρωση εξαρτάται από το βαθμό της ισχαιμίας ο οποίος εξαρτάται από τον αριθμό των περιστροφών του όρχεως και από το χρόνο που διαρκεί η συστροφή.
Οι τραυματισμοί του οσχέου και η φυσική άσκηση είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη σύσπαση του κρεμαστήρα που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στη συστροφή.

Επιδημιολογία
Συχνά στα νεογνά και στην έναρξη της εφηβείας. Το 20-80% των όρχεων νεκρώνονται στις περιπτώσεις ενδοελυτροειδούς συστροφής και το 100% της εξωελυτροειδούς συστροφής των νεογνών, ενώ μόνο το 10% στην παιδική ηλικία παρουσιάζουν νέκρωση. Μετά την 4η ώρα συστροφής το 50% των όρχεων παρουσιάζουν προβλήματα στο σπερμιόγραμμα σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Κλινική εικόνα
Συμπτώματα

1.    Οξύς πόνος  του οσχέου με επέκταση στη βουβωνική χώρα και στην κοιλιά (σε ατελή συστροφή κολικοί του όρχεως).
2.    Έμετοι, ναυτία.

Κλινικά ευρήματα

1.    Επώδυνη διόγκωση του οσχέου, εξέρυθρη και οιδηματώδης.
2.    Διόγκωση του σπερματικού τόνου και άνελξη του όρχεως προς το έξω βουβωνικό στόμιο.
3.    Οξύ άλγος κατά την ψηλάφηση.

Το περιεχόμενο του οσχέου είναι σκληρό, διογκωμένο, επώδυνο και μη διάφανο κατά τη διάρκεια διαφανοσκόπησης.

Διάγνωση
Η κλινική διάγνωση είναι κάποιες φορές δύσκολη, ιδιαίτερα η διαφορική διάγνωση μεταξύ ορχεοεπιδιδυμιτιδας και συστροφής του όρχεος (οξεία, επώδυνος διόγκωση του οσχέου)και για το λόγο αυτό καλό είναι να συμπληρώνεται από υπερηχογραφική διερεύνηση. Σε περίπτωση δε αμφιβολίας στη διάγνωση μέσω του υπερηχογραφήματος να οδηγείται το παιδί στο χειρουργείο για διερεύνηση του οσχέου.

Διαφορική διάγνωση
Είναι χαρακτηριστικό να αναφέρουμε ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να οδηγηθεί καθυστερημένα στο χειρουργείο μια συστροφή όρχεως και γι’ αυτό συνιστάται επί αμφιβολίας της διαγνώσεως να οδηγείται ο ασθενής στο χειρουργείο για τη διερεύνηση της παθήσεως.

1. Συστροφή υδατίδας κύστης (Morgani): Κλινική εικόνα ίδια με της συστροφής όρχεως.
2. Οξεία πρωτοπαθής ορχίτις: Σε μικρά ηλικία πριν την ήβη η ορχίτις είναι εξαιρετικά
    σπάνια.
3. Επιδιδυμίτις: Συνήθως ακολουθεί χρόνια ουρολοίμωξη. Είναι εξαιρετικά σπάνιο.
4. Περισφιγμένη βουβωνοκήλη: Ο όρχις βρίσκεται σε φυσιολογική θέση στο όσχεο και
    κάποιες φορές ψηλαφάται.
5. Δείγματα εντόμου του οσχέου (ιστορικό πύλη εισόδου δείγματος).
6. Τραυματισμός του οσχέου (ιστορικό)
7. Όγκοι του όρχεως
8. Οξεία διάταση επικοινωνούσας υδροκήλης: Υπάρχει διαφάνεια της διογκώσεως του
    οσχέου στη διαφανοσκόπηση.
9. Αλλεργική διόγκωση του οσχέου

Επιπλοκές
Νέκρωση του όρχεως.

Θεραπεία
Η διερευνητική εγχείρηση του οσχέου είναι κατεπείγουσα διότι κάθε καθυστέρηση οδηγεί στη νέκρωση του όρχεως. Πρέπει να σημειωθεί ότι 6-12 ώρες μετά τη συστροφή (πλήρης συστροφή) προκαλούνται νεκρωτικές αλλοιώσεις μη ανατάξιμες στον όρχι.

Εγχειρητική Τεχνική
Αποκατάσταση της συστροφής του όρχεως. Εκστροφή του ελυτροειδούς χιτώνα. Σε περίπτωση ισχαιμίας του όρχι προσπάθεια αποκατάστασης με την τοποθέτηση θερμών επιθεμάτων φυσιολογικού ορού. Αμφοτερόπλευρη ορχεοπηξία

Σε περίπτωση νέκρωσης του όρχεως, ορχεκτομή.

Μετεγχειρητικές επιπλοκές
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η διακοπή της αιματώσεως του όρχεως για λίγες ώρες προκαλεί βαρύτατες βλάβες στη σπερματογένεση.

Είναι αρκετοί οι χειρουργοί που αποφασίζουν τη διατήρηση του όρχεως παρόλο το σημαντικό βαθμό ισχαιμίας που εμφανίζει. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι οι πιθανότητες επιμολύνσεως και διαπυήσεως το οσχέου είναι αυξημένες. Στις περιπτώσεις που η ισχαιμία είναι σημαντική επέρχεται άσηπτος νέκρωσις και απορρόφησις του όρχεως.

Πρόγνωση(prognosis)
Είναι πολύ σημαντικό η εγχείρηση αποκατάστασης να γίνει εντός 6 ωρών. Η δυνατότητα σπερματογένεσης καθώς επίσης και η ατροφία ή η απορρόφηση του όρχεως καθορίζονται από το χρόνο αντιμετώπισης.