Η εκτοπία αποτελεί μια από τις ανωμαλίες καθόδου του όρχι.
Είναι η αδυναμία καθήλωσης του όρχι στο όσχεο και παραμονή αυτού εκτός της πορείας καθόδου του. Η θέση του όρχεως είναι κοιλιακή, μηριαία, βουβωνική, πεϊκή ή περινεϊκή. Σπάνια έχει αναφερθεί στη βιβλιογραφία και οι δύο όρχεις να μεταναστεύσουν για το ίδιο ημιόσχεο.

Η θέση του όρχεος μπορεί να είναι περινεϊκή, μηριαία, βουβωνική, κοιλιακή ή πεϊκή. Υποστηρίζεται ότι μπορεί να είναι αποτέλεσμα μίας ανώμαλης εντόπισης του μηρογεννητικού νεύρου, με επακόλουθο την μετανάστευση του οίακα σε λάθος θέση. Εκτοπία Ανευρίσκεται περίπου στο 10% των ανωμαλιών καθόδου του όρχι και
συνυπάρχει με βουβωνοκήλη και με άλλες ανωμαλίες του ουροποιογεννητικού (υποσπαδία, κ.α.).   

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ – ΕΞΕΤΑΣΗ(CLINICAL PRESENTATION)

Η εκτοπία συνήθως διαπιστώνεται από τον παιδίατρο κατά τη διάρκεια της πρώτης εξέτασης. Ο όρχις μπορεί να ψηλαφάται στη βουβωνική χώρα και να δίνει την εντύπωση βουβωνικής κρυψορχίας συνήθως όμως ψηλαφάται στις θέσεις που προαναφέρθηκαν ή δεν ψηλαφάται καθόλου γιατί μπορεί να είναι ανάμεσα σε λίπος ή μυϊκό ιστό.

Μη Ψηλαφητός όρχις   
Άν ο όρχις δεν ψηλαφάται μπορεί να είναι απών-ατροφικός όρχις (vanishing testis) σαν αποτέλεσμα συστροφής του σπερματικού τόνου ενδομητρίως κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης στο όσχεο. Όταν ο όρχις δεν ψηλαφάται η θέση του πρέπει να καθορίζεται με απεικονιστικές μεθόδους ή με λαπαροσκόπηση.

Εάν η εκτοπία είναι αμφοτερόπλευρη και οι όρχεις μη ψηλαφητοί πρέπει να εκτιμάται κλινικά και εργαστηριακά η πιθανότητα διαταραχής του φύλου

ΔΙΑΓΝΩΣΗ (DIAGNOSIS)
Ο υπερηχογραφικός έλεγχος, συμβάλει στην εντόπιση της ακριβούς θέσης του όρχι, στη μελέτη της σύστασης και της μορφολογίας του, στον καθορισμό των διαστάσεών του, και στην συνύπαρξη βουβωνοκήλης ή υδροκήλης. Ο όγκος του όρχεως μπορεί να καθορίζεται για την παρακολούθηση της μετεγχειρητικής πορείας. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος πρέπει να γίνεται, από ακτινολόγο που έχει εμπειρία στην εξέταση βρεφών και παιδιών και το εργαστήριο να διαθέτει υπερηχογράφο με κατάλληλες προδιαγραφές.
Εάν ο όρχις δεν ανευρεθεί υπερηχογραφικά μπορεί να βοηθήσει η CT και η MRI ιδίως σε παχύσαρκα παιδιά.
Ενδοκρινολογική διερεύνηση και καρυότυπος ενδείκνυται στις περιπτώσεις διαταραχών της ανάπτυξης των έξω γεννητικών οργάνων (Disorder sex development – DSD).

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ Η ΕΚΤΟΠΙΑ

Α. Θερμοκρασία – Ανάπτυξη σπερματικών κυττάρων – Γονιμότητα
Στην εκτοπία ο όρχις βρίσκεται σε θέσεις οπού η θερμοκρασία είναι αυξημένη σε σχέση με αυτή του όσχεου. Η θερμοκρασία του όσχεου είναι 33οC, 34-36οC στο έξω βουβωνικό στόμιο και στο βουβωνικό πόρο αντίστοιχα, ενώ 37οC ενδοκοιλιακά.

Η αυξημένη θερμοκρασία οδηγεί σε ενεργοποίηση του αποπτωτικού μηχανισμού, εκφύλιση σπερματοκυττάρων και σπερματίδων , διακοπή της σπερματογένεσης και μεγάλη αύξηση των γεννητικών κυττάρων με αποπτωτική μορφολογία) από τον 6ο μήνα, με συνέπεια να παρατηρείται δυσπλασία και ατροφία του όρχι και αναστολή της ανάπτυξης των σπερματικών κυττάρων.

Β. Κακοήθεια
Η προδιάθεση για κακοήθεια σε άτομα με κρυψορχία, είναι 5-10 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό και αυξάνεται σε 15-33 φορές, όταν αφορά ενδοκοιλιακούς όρχεις.

Γ. Βουβωνοκήλη
H παραμονή της έλυτροπεριτοναϊκής πτυχής αφορά το περίπου 70% των ασθενών με  κρυψορχία. Η κλινική εκδήλωση της βουβωνοκήλης είναι σπάνια αλλά η παρουσία της πρέπει να οδηγήσει άμεσα σε χειρουργική αποκατάσταση για να προλάβει την περίσφιξη και την αγγειακή βλάβη του όρχι.

Δ. Συστροφή
Η πιθανότητα συστροφής είναι 20% μεγαλύτερη, λόγω ευκινησίας του μη καθηλωμένου όρχεως στο όσχεο (μεγάλο μήκος οίακα).

Ε. Τραύμα  
Τα παιδιά με κρυψορχία σε βουβωνική θέση, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού σε άμεση πλήξη στην περιοχή λόγω σύνθλιψης του όρχεως στο κοιλιακό τοίχωμα.

Ζ. Ψυχολογικοί παράγοντες
Σε κάποια παιδιά δημιουργούνται ψυχολογικά προβλήματα, που είναι απότοκα της διαφορετικότητας της εξωτερικής εμφάνισης του οσχέου κυρίως στην σχολική ηλικία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ (TREATMENT)

Χειρουργική Θεραπεία
Παλαιότερα υπήρχε η τάση για χειρουργική διόρθωση της κρυψορχίας μετά τα δυο πρώτα χρόνια ζωής. Τα νεότερα όμως δεδομένα συνιστούν την αποκατάσταση της, σε ηλικία 6 μηνών, λόγω του ότι μετά την ηλικία αυτή παρατηρείται εκφύλιση και ελάττωση των γεννητικών κυττάρων η οποία αποδίδεται στην έκθεση των όρχεων σε αυξημένη θερμοκρασία με αποτέλεσμα τη διακοπή της σπερματογένεσης και μεγάλη αύξηση του αριθμού των γεννητικών κυττάρων με αποπτωτική μορφολογία. Ωστόσο η εγχειρητική αποκατάσταση πρέπει να γίνεται με την χρήση μεγένθυνσης για την αποφυγή τραυματισμών του σπερματικού πόρου και των σπερματικών αγγείων

Διαδικασία εγχείρησης
Η εγχείρηση της κρυψορχίας γίνεται με γενική αναισθησία και με «νοσηλεία μιας ημέρας – day clinic», δηλαδή το παιδί έρχεται το πρωί χειρουργείται και το απόγευματης ίδιας ημέρας είναι στο σπίτι.

Μετεγχειρητικές επιπλοκές
Οι μετεγχειρητικές επιπλοκές αφορούν λιγότερο του 2% των ασθενών σε έμπειρα χέρια.
1. Ατροφία του όρχεως λόγω ισχαιμίας η οποία προέρχεται είτε από τον τραυματισμό των αγγείων είτε από καθήλωση του όρχεως υπό τάση. Η ατροφία παρατηρείται συνήθως 6 μήνες έως 1 χρόνο μετά.
2. Διατομή και τραυματισμός του σπερματικού πόρου.
3. Τραυματισμός στο vas deferens – Αιμάτωμα του οσχέου.
4. Λοίμωξη.
5. Μετεγχειρητική υδροκήλη
6. Λεμφικό οίδημα από τον τραυματισμό του λεμφικού δικτύου
7. Δευτερογενής άνοδος στο βουβωνικό πόρο (Φτωχή κινητοποίηση ή ανεπαρκής καθήλωση)